معرفی دستگاه سه‌گاه در موسیقی سنتی

دستگاه سه‌گاه

دستگاه سه‌گاه این دستگاه تقریباً در همه ممالک اسلامی متداول است. این دستگاه بیشتر برای بیان احساس غم و اندوه که به امیدواری می گراید مناسب است. آواز سه گاه بسیار غم انگیز و حزن آور است.گوشه های مهم این دستگاه عبارت‌اند از: در آمد، مویه، زابل، مخالف، حصار، گوشه های دیگر مانند: آواز، نغمه، زنگ شتر، بسته نگار، زنگوله، خزان، بس حصار، معربد،پهلوی(رجز)،حاجی حسینی، مغلوب، دوبیتی، حزین، دلگشا، رهاوی، مسیحی، ناقوس، تخت طاقدیس، شاه ختایی(حدی)، مداین، نهاوند. آوازی است بی نهایت غمگین و ناله های جانسوز آن ریشه و بنیاد آدمی را از جا می کند و از راز و نیاز عاشقان دوری کشیده و از بیچارگی بی نوایان و ضعیفان گفتگو می کند ( روح الله خالقی- نظری به موسیقی).

البته حالت این دستگاه در همه جا ثابت نیست و بویژه در مخالف بسیار با شکوه است و حتی آهنگهای شادی آوری در سه گاه فراوان هستند از جمله “امشب که مست مستم” .

معرفی و توضیح گوشه های مهم دستگاه شور:

درآمد:

که معمولاً همه دستگاه ها با گوشه ای به نام درآمد که نشان دهنده حالت دستگاه است آغاز می شود.

زابل:

بر درجه سوم گام تاکید دارد.

مویه:

که بر درجه پنجم گام تاکید می کند و حالتی مانند شور دارد .

مخالف:

که بر درجه ششم گام تاکید دارد و حالت آن با سه گاه فرق دارد و می توان از این گوشه برای مرکب خوانی به اصفهان نیز استفاده کرد .

گوشه‌های ردیفی این دستگاه عبارت‌اند از:

  1. درآمد
  2. نغمه
  3. کرشمه
  4. کرشمه با مویه
  5. زنگ شتر
  6. زابل
  7. بسته نگار
  8. مویه
  9. مخالف
  10. حاجی حسینی
  11. بسته نگار ۲
  12. مقلوب
  13. نغمهٔ مقلوب
  14. حزین
  15. مویه ۲
  16. رهاب
  17. مسیحی
  18. شاه خطایی
  19. تخت طاقدیس (تخت کاووس)
  20. رجز (ارجوزه)

درباره نویسنده

مطالب مرتبط

نظر بدهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*